Krasicki Ignacy [XBW] MikoĹaja DoĹwiadczyĹskiego przypadki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

podobno w tamtych stronach me widziany, ruszyli si� wszyscy ku mnie i w oczemgnieniu
otoczony zosta�em ludxmi przypatruj�cymi si� ciekawie osobie mojej. Wzajemne zadziwie-
nie trwa�o czas niejaki; w tym przyst�pi� ku mnie powa�ny starzec i gdy mi na znak dobrego
przyj�cia r�k� poda�, ja pad�em mu do nóg, rzewno p�acz�c. Podniós� mnie z skwapliwoSci�
i mówi� pocz�� agodnie, jakem móg� z miny i gestów miarkowa�, ale j�zykiem wcale mi nie-
wiadomym.
Na hazard, �e mo�e co zrozumie, zacz��em do niego mówi� po polsku, po �acinie; po francu-
sku, a gdy i on mnie nie rozumia�, gestami opisywa�em mu sytuacj� moj� teraxniejsz�, repre-
zentuj�c ile mo�noSci, jakem p�yn�� morzem z krajów bardzo dalekich, jak si� mój okr�t roz-
bi�, jak wspó�towarzysze poton�li, ja na deszce uszed�em Smierci. Zrozumieli, jakem z nich
pozna�, i� przyp�yn��em od morza: ale tego poj�� nie mogli, gdym im nasz okr�t opisywa�
i krain� dalek�, z której przyszed�em. �e zaS mi g�ód zaczyna� bardzo dokucza�, prosi�em
45
przez gesta o posi�ek; postrzeg�szy to ów starzec wzi�� mnie za r�k� i zaprowadzi� do domu
swojego.
Nie by�, tak jak i inne, ani wynios�y, ani wspania�y; czystoS�, porz�dek i pi�kna symetria naj-
wi�ksz� by�a jego ozdob�. Domy wszystkie by�y drewniane, ale Sciany zewn�trz i wewn�trz
po�yskiwa�y, jakby napuszczane by�o drzewo osobliwym pokostem; nie mo�na albowiem by�o
rozumie�, i�by mia�y by� takowe z przyrodzenia. W pierwszej izbie �awy by�y naoko�o, nie-
wiele od pod�ogi wzniesione; tam mnie gospodarz posadzi�; przysz�a za zawo�aniem s�dziwa
niewiasta, jakom miarkowa�, �ona jego. Ta zadziwiwszy si� z pocz�tku, gdy jej m�� o moim
przyjSciu powiedzia�, pozdrowi�a mnie po�o�eniem r�ki na sercu. Postawiono przede mn� sto-
lik; nie bawi�c przyniesiono potrawy z samych jarzyn, nabia�u i owoców, a w naczyniu po-
dobnym do naszych farfurowych wod�.
Cho�by mi by� zbyteczny g�ód nie dokucza�, nie móg�bym si� by� jednak odjeS� jarzyn, i sma-
ku, i zaprawy przedziwne; owoce by�y nierównie lepsze od naszych, chleb podobny do �yt-
nego, ale smaczniejszy. �y�k� tylko mia�em do jedzenia; chc�c chleba ukroi� doby�em no�a
z kieszeni. Zdziwi�o bardzo gospodarza to zapewne w tamtym kraju nie widziane narz�dzie.
Dogl�da� na� z ciekawoSci� i zda�o mi si�, i� si� go nie Smia� dotkn��; gdy mu wi�c do r�k
ofiarowa�em, wzi�� za ostrze i obrazi� sobie palec. Postrzeg�szy krew rzuci� nó� na ziemi�,
wo�a� zacz��; a gdy si� domownicy zbiegli, opowieda� im, co si� sta�o. Chcia�em zdj�� nó�
z ziemi, ale mi nie dopuScili tego i ledwom si� móg� od Smiechu wstrzyma�, gdy po ma�ej
chwili przyniós�szy jakiS instrument na kszta�t grabi, z daleka mój nó� popychali ku drzwiom;
wyrzuciwszy go za drzwi, przypatrowali mu si� z daleka, podobno chc�c widzie�, czy si� nie
rusza; wykopali za tym do�ek doS� g��boki i tam go pochowawszy przysypali ziemi�.
Przyszed� za tym do mnie gospodarz i pozna�em z gestów, i� mi wymawia�, �em go wda�
w tak wielkie niebezpiecze�stwo. Pyta�, je�eli drugiego takiego nie mam przy sobie; odpo-
wiedzia�em, �e nie; dopiero prosi�, �ebym zakopanego no�a nie rusza�. Obieca�em ch�tnie,
a on mnie, za r�k� na znak przyjaxni, wyprowadzi� za dom do swego ogrodu albo raczej sadu.
Drzewa zasadzone by�e w linie; ugina�y si� ga��zie pod rozmaitego rodzaju owocani. Zamiast
parkanu lub p�otu rowek niewielki dla Scieku bardziej wody nixli warunku odgradza� od s�-
siedzkiego. W Srodku. sadu by�a sadzawka, przez któr� przechodzi� strumyk, ten w s�siedz-
kim sadzie nape�nia� tak�e sadzawk�; i jakem si� potem dowiedzia�, sz�y wci�� ogrody z po-
dobn� dla wszystkich mieszka�ców tek osady wygod�.
Gdy si� ju� zabiera�o ku zmroku, zapalono lamp� wisz�c� na Srodku izby; siedliSmy do wie-
czerzy, mniej ju� obfitej ni� obiad. Oprócz gospodarza i �ony by�o synów doros�ych trzech
i wnucz�t podobno dwoje. Gdy wstali od sto�u, obrócili si� wszyscy ku wschodowi, a gospo-
darz, wzniós�szy oczy ku niebu, wyraxnym g�osem mówi� modlitw� dzi�kczynienia; dopiero,
porz�dkiem uca�owawszy dziatki, wzi�� mnie za r�k� i zaprowadzi� do izby osobnej; znala-
z�em tam siennik na kszta�t materaca, poduszk� i ko�dr� obszern�, z nieznajomej mi wszyst-
ko materii.
46
ROZDZIA� DRUGI
Gdym si� obudzi�, postanowi�em zaraz u siebie uczy� si� j�zyka tego kraju; bez tej albowiem
wiadomoSci trudno by mi by�o, a prawie niepodobna pozna� tamtejsze prawa i zwyczaje,
wyrozumie� sposób mySlenia obywatelów, sta� si� im u�ytecznym przez wdzi�cznoS� za tak
�askawe przyj�cie. Uwa�a�em tymczasem pilnie to, co mi tylko pod oczy podpada�o .
Osada, w której zostawa�em, mia�a stu dwudziestu gospodarzów; ka�dy z nich mia� dom, pole
i ogród, wszystko pod równym wymiarem. Najwi�cej dzieci rodzicom s�u�yli, lubo mieli or-
nych obojej p�ci domowników, ale w odzie�y i wygodzie �adnej nie by�o mi�dzy nimi ró�ni-
cy. Nie zna� by�o najmniejszej pod�oSci w czeladzi; panowie nie patrzyli si� na nich suro-
wym okiem, dopiero� kar bolesnych albo obel�ywych podobie�stwa nawet nie p ostrzeg�em.
Wzrost obywatelów by� mierny, twarzy weso�e, cera zdrowa; kaleki lub zbytecznie oty�ych
albo chudych nie widzia�em. Siwizna, nie zgrzybia�oS�, oznacza�a starych.
Niewiasty mo�e by potrzebowa�y bielid�a, gdyby tysi�czne wdzi�ki nie nadgradza�y p�ci nie-
co smag�awe; �adna zaS czerwona farba me wyrówna�aby pi�knoSci i �ywoSci ich rumie�ca,
który wstyd zapala�. W porównaniu twarz malowanych, którychem si� niegdyS a� nadto na-
patrzy�, zdawa�o mi si�, i� porzuciwszy kopie bardzo mierne, przypatrywa�em si� wybornym
orygina�om.
Strój m�czyzn bardzo by� prosty co do gatunku materii, ale krój wygodny nie kr�powa� po
naszemu bez potrzeby cz�onków. Kolor wszystkich sukien by� szarawy, bia�y, wed�ug we�ny,
której me farbowano. Czarnych owiec bardzo ma�o widzia�em; takiego zaS koloru we�n� ob-
racali na ko�dry i materace. Krój odzie� podobny do tego, który widziemy pospolicie w statu-
ach greckich i rzymskich. Spodnia suknia ni�ej spada�a od kolan; zwierzchnia, daleko d�u�-
sza i obszerna, na kszta�t p�aszcza, za�ywana najwi�cej bywa�a od starych albo te� i od m�od-
szych w czasiech zimnych lub s�otnych. M�czyxni w�osy zapuszczali równo z szyj�, z przo-
du je do góry zaczesywali, �eby nie spada�y na oczy. U dzieci obojej p�ci w�osy nisko by�y
strzy�one dla zachowania och�dóstwa.
Suknie niewiast odmiennego nieco by�y kroju ni� m�czyzn; materia delikatniejsza. Pudru
bia�ego; szarego i szarawego jeszcze by�a moda w ten kraj nie wnios�a; maszczenie w�osów
pomad� mia�y tamtejsze damy za nieoch�dóstwo. Nie idzie za tym, i�by ich strój nie mia�
by� w tamtych stronach przystojny i nawet wytworny. Ch�� podobania si� powszechnym fest
wsz�dzie tek p�ci przymiotem.
Odmian mody w tamtym kraju nie, znano; krój sukien od wieków by� jednaki: Kolor, jakom
wy�ej namieni�, nigdy si� nie odmienia�; nie mieli albowiem sekretu farbowania we�ny. Jako�
dowiedzia�em si� potem, i� gdy moje suknie egzaminowano (by�a zaS zwierzchnia zielona, [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Pokrewne