[ Pobierz całość w formacie PDF ]

kładał. Postawieni już wprzód trębacze i fleciści zaczęli wygrywać wesoło. Stała się radość
jakaś wielka, jakiej ludzie nie pamiętali, a oczów wiele zaszło łzami. Wtem arcybiskup Bogu
na podziękowanie do kościoła już wiódł, gdzie duchowieństwo zanuciło hymn i tak owo kró-
lem okrzyknięcie uroczystym aktem kościelnym się skończyło.
Gdy wszyscy do katedry ciągnęli, na wałach w tym miejscu, gdzie dwu zdrajców świeżo
stracono, stali dwaj ubogo ubrani ludzie, z twarzami bladymi, smutni, przypatrujÄ…c siÄ™ z dale-
ka. Mich-nie usta złym szyderstwem drgały, Pawłek był grożno namarszczony.
 Przysięgam ci! Przysięgam!  mruczał Zaręba.  Krótka to będzie radość, a skończy się
kÄ…pielÄ… krwawÄ…. Nasza krew i niewinnej pani Lukierdy pomszczonÄ… zostanie!
Chwycił ręką garść mokrej ziemi i ścisnął ją, jakby z niej krew, co ją zbroczyła, chciał wy-
dobyć, łzami zaszły mu powieki.
130
 Cieszcie się i triumfujcie!  wołał.  Pomsta boża nie śpi! Szyję dam, cześć dam, nie ja
jeden, wszyscy my, a pani zamordowana i bracia nasi będą zemszczeni!
Z kościoła rozchodziła się pieśń głośna, wesoła, a Zaręba jak nieprzytomny z szału powta-
rzał ciągle:
 Będą pomszczeni!
Przecisnęli się potem nie postrzeżeni przez tłumy, wyszli za wrota, dosiedli koni w małej
szopce zostawionych i manowcami pociągnęli ku lasom.
Tegoż dnia postanowiono, że w dzień świętych Jana i Pawła obrzęd koronacyjny odbyć się
miał w Gniez
nie, dokąd biskupi z całej Polski zjechać mieli.
131
ROZDZIAA
X
Piękny był ów dzień 26 czerwca 1295 roku, gdy wiosennego poranka niezliczonym tłu-
mem ziemian ze wszystkich polskich krajów i z Pomorza przybyłym, okryły się nie tylko
podwórca zamkowe, wały, podwala, ale okolice, na których obozy i namioty legły niezliczo-
ne.
Starał się o to stróż i opiekun starej korony, Z
winka, aby uroczystość, która po tak długich
latach wznowić miała pogrzebiony w krwi świętego Stanisława majestat królewski108, świetną
była a głośną. Zwołał więc wszystkich biskupów, którzy przybyć mogli, Jana z Poznania,
Jana Romkę z Wrocławia, Gosława z Płocka, Konrada nawet lubuskiego, a ci, co jak krakow-
ski i wrocławski sami się stawić nie mogli, piśmiennie oświadczyli zgodę swoją. Z Pomorza
mnodzy panowie, wysłańcy miast przedniejszych, urzędnicy, rycerstwo pomnażało świetną
gromadę, która miała być świadkiem tych odrodzin królestwa.
 Zaprawdę  oświadczył Z
winka tym, co go niebezpieczeństwy od korony odstraszać
chcieli  zaprawdę, nie o króla tu idzie, bo każdy z nich śmiertelnym jest, ale o koronę, która
być nieśmiertelną powinna.
Ta korona, która długo utajoną była w skarbcu kościoła i razem z drogim ciałem świętego
Wojciecha chroniona jako talizman święty, leżała teraz na wezgłowiu, na nowo z kurzu otar-
ta, w swej starodawnej prostocie, grubymi obręczami złotymi przypominając wieki, gdy je
niewprawna ręka, jako umiała, wykonała. Obok niej jabłko królewskie napełnione wewnątrz
tą ziemią, której piastowania była godłem, i włócznia świętego Maurycego  relikwia razem i
berło, i szczerbiec leżał anielski. Jak około świętości przechodził lud ciekawy gromadząc się i
stając około tych prastarych potęgi pamiątek. Minęło czasu wiele, a obręcze te złote niczyjego
nie dotknęły czoła, pył je okrywał żałobny, w ciemnościach czekały na odrodziciela.
Radość wielka rozgrzewała tłumy, a piękny, acz gorący, dzień wiosny ze słońcem weso-
łym pierwszej roku połowy przyświecał wspaniałemu obrzędowi. Duchowieństwo z arcybi-
skupem musiało się naradzać nad obrzędem, którego pamięć była zaginęła. Wertowano księ-
gi, słuchano podań ludzi starych, chwytano, co gdzie indziej przy koronacjach się działo; do-
bierano modlitwy, pisano formuły, szukano pieśni. Ale trud to był ochoczy i wesoły.
W katedrze dwa trony na stopniach podniesionych obok siebie stały okryte suknem szkar-
łatnym ze złotymi bramowaniami. Naprzeciw wznosił się arcybiskupi. Ołtarz już gorzał
światłem rzęsistym, duchowieństwo oczekiwało, gdy głosy trąb słyszeć się dały od zamku i
drogą suknem wysłaną ruszył orszak książęcy, poprzedzany przez ochmistrzów dworu z la-
108
Pogrzebiony w krwi Stanisława majestat królewski  Kraszewski za Długoszem wiąże upadek królestwa ze
śmiercią zabitego na rozkaz króla Bolesława Z
miałego biskupa Stanisława Szczepanowskiego. Król Bolesław
obciążony klątwą schronił się na Węgrzech w klasztorze w Ossjaku i tam nagle zmarł. Tradycja literacka (np.
Józef Korzeniowski w Mnichu) pokazuje Bolesława w Ossjaku jako pokutnika pokutującego za ten ciężki
grzech, zakładając tym samym niewinność biskupa Szczepanowskiego. Ale już współcześnie żyjący kronikarz
Gali Anonim uważał biskupa za zdrajcę; Szczepanowski był członkiem opozycji magnackiej przeciwnej
wzmocnieniu władzy centralnej przez akt koronacyjny Bolesława Z
miałego i popierającej pretensje młodszego
brata Bolesława do tronu. Z
mierć biskupa krakowskiego ośmieliła opozycję możnowładców do jawnego buntu,
wygnania króla i wyniesienia na tron słabego i nieudolnego Hermana.
132
skami białymi i wojewodów z chorągwiami zwiniętymi. Za nimi w otoczeniu dostojników
dworu swego stąpał Przemysław w sukniach szkarłatnych, w hełmie złocistym, mąż w sile [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

glaz.keep.pl